(İctimaifikir.az Haber Portalının başkanı Nahidə Aslanqızı,başkan yardımçısı Mahilə Qurbanovanın yazarı oldukları, portalın özel yayını olan "Zirvedeki Azerbaycanlılar" kitabının "Bir Millet İki Devlet" projesinden)

Azerbaycan halkının en büyük oğlu, seçkin bir devlet adamı ve siyasi şahsiyet, tarihi bir şahsiyet olan Haydar Aliyev, Azerbaycan’ın devlet bağımsızlığının korunmasında ve güçlendirilmesinde, ayrıca iç ve dış politikasının oluşumunda ve uygulanmasında eşsiz bir rol oynadı. Ulu Önder’in derin bilgisi, büyük devlet adamlığı deneyimi ve doğuştan gelen yeteneğinin sonucunda devletimizin tek ve bağımsız bir devlet olarak işlevini sürdürmesi, başta Türk devletleri olmak üzere yabancı ülkelerle dostane düzeyde ortak işbirlikleri ve kardeşlik ilişkileri geliştirmesi, olmuştur.
     

*

Bazı dönemlerde Türk devletleri arasındaki ilişkilerin sübjektif sebeplerden dolayı bozulduğu tarihten bilinmektedir. Özellikle Sovyet döneminde belli dönemleri saymazsak Türkiye ile ilişkiler yok denecek kadar azdı. Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan ile ilişkiler, birlik içinde Sovyet cumhuriyetleri olmaları nedeniyle sürdürüldü. SSCB’nin dağılmasından sonra Azerbaycan dünya toplumu tarafından bağımsız bir Türk devleti olarak tanındı, ancak uluslararası dünyada nüfuz kazanamadı. Ülke içindeki çatışmalar, devletin hem dışarıdan hem de içeriden parçalanma tehdidi, iç savaş vb. Faktörler uluslararası dünyada Azerbaycan’a olan güvenin azalmasına neden oldu.

*
     

Haydar Aliyev’in tutarlı ve başarılı uluslararası siyasi faaliyeti sonucunda 1994 yılı başından itibaren Türk devletleriyle ilişkilerde köklü bir dönüşüm yaşanmaya başladı. Cumhurbaşkanının yurt dışına yaptığı ilk ziyaretlerden biri de Şubat 1994’te Türkiye’ye oldu. Ziyaret sırasında Azerbaycan ile Türkiye arasında ikili siyasi, ticari-ekonomik, bilimsel-teknik ve kültürel işbirliğinin daha da geliştirilmesine yönelik bir dizi önemli belge imzalandı.

*
     

Kısacası Azerbaycan devletinin kaderi tehlikedeydi. Böyle bir durumda Haydar Aliyev milleti felaketten kurtarabilecek tecrübeli bir devlet adamıydı. Haziran 1993’te Nahçıvan’dan Bakü’ye davet edilen Haydar Aliyev’in ikinci kez iktidara gelmesinden sonra yoğun siyasi faaliyeti, kararlılığı ve yeteneği sonucunda Azerbaycan’da hüküm süren kaos sona erdirildi, istikrar sağlandı. Devlet yıkımdan kurtarıldı, dış politika stratejisi belirlendi ve uygulanmaya başlandı. Azerbaycan devletinin dış politikasının önemli yönlerinden biri de Türk devletleriyle ilişkilerin yeni temelde kurulmasıydı.
     

*

Ziyaretler sonucunda ikili siyasi, ekonomik ve kültürel işbirliğinin geliştirilmesine yönelik birçok önemli belge imzalandı ve önemli konularda genel mutabakata varıldı. Sonraki yıllarda ilişkiler diğer alanlarda da gelişerek ilişkilerin yeni bir temelde gelişmesine zemin hazırladı. Bütün bunlar Haydar Aliyev’in Türk devletleriyle ilişkilerin gelişmesinde özel tarihi rolünün yadsınamaz olduğunu gösteriyor. Haydar Aliyev, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Türk devletleriyle karşılıklı ilişkilerinin çok taraflı olarak hayata geçirilmesinde (TÜRKSOY, Türk halklarının dostluk, kardeşlik ve işbirliği kongreleri, Türk devlet başkanlarının zirve toplantıları) olağanüstü bir rol oynamış, kapsamlı ilişkilerin kurulması ve geliştirilmesi için tüm fırsatları seferber etmiştir. Ulu Önder’in yorulmak bilmeyen siyasi faaliyetleri sonucunda uluslararası diplomatik-siyasi ilişkilerin geliştirilmesi yönünde önemli adımlar atılmış, bu ilişkiler yeni bir temele oturtulmuş, ticari-ekonomik, bilimsel-teknik, kültürel, insani ve diğer alanlarda işbirliğinin genişletilmesi yönünde ortak belgeler imzalanmıştır. Haydar Aliyev’in Şubat 1998’de Türkiye’ye yaptığı ziyaret, devletlerarası ilişkilerin gelişmesi açısından özellikle önem taşıyordu. Aynı yılın eylül ayında, TRASEKA programı çerçevesinde düzenlenen uluslararası konferansa katılan Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ile yaptığı görüşmede Büyük Lider, türk devletleri arasındaki ilişkilerin daha da geliştirilmesi konusunda görüş alışverişinde bulundu.Her iki ülkenin cumhurbaşkanları, Türk dünyası arasındaki iş birliğini genişletmenin öneminden bahsederek Türk devletlerinin sorunlarını ele aldı.
     

*

“Her zaman “Tek millet, iki devletiz” sloganıyla konuşan Büyük Önder, Türk devletleri arasındaki uluslararası ilişkilerin geliştirilmesine özel önem verdiğini siyasi faaliyetleriyle kanıtlamıştır. Türk devleti de Azerbaycan liderinin konuşmasını ve ilişkilerin geliştirilmesindeki rolünü büyük beğeniyle karşılarken, Haydar Aliyev’in çabaları sonucunda ikili diplomatik ve siyasi ilişkilerin yeni bir temelde geliştirilmesine vurgu yaptı. Türk devlet ve hükümet heyetlerinin Azerbaycan’a yaptığı ziyaretlerde devletlerarası karşılıklı ilişkilerin en önemli konuları geniş çapta ele alındı. Büyük Lider, Türkiye ile diplomatik ve siyasi ilişkilerin güçlendirilmesini Azerbaycan devletinin dış politikasının önemli yönlerinden biri olarak değerlendirdi. O dönemde orgeneral olarak görev yapan Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı Doğan Güreş, Ulu Önder’in hizmetlerini takdir ederek şunları kaydetti: “Türk milleti, tarih boyunca zaman zaman büyük komutanlar yetiştirmiştir. Tarih. Haydar Alırzaoğlu da o büyük komutanlardan biridir. Mustafa Kemal Paşa’nın Türkiye’yi düştüğü girdaptan çıkardığı gibi, Haydar Paşa da Azerbaycan’ı bu beladan kurtaracaktır.
     

*

Bütün bunlar Haydar Aliyev’in iki ülke arasındaki ilişkileri yeni temel üzerinde oturtarak ve bir bütün olarak Türk dünyasına yaptığı tarihi hizmetti. 27 Mayıs 1996’da “Özbekistan Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Dostluk ve İşbirliği Anlaşması”, 1997’de Kırgızistan ile Ticari ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması, aynı yılın Haziran ayında,  Kazakistan’a yapılan resmi ziyaret sırasında ikili işbirliğinin daha da geliştirilmesine ilişkin anlaşma ve Kazak petrolünün uluslararası pazarlara taşınmasında işbirliğine ilişkin deklarasyon ve mutabakat zaptı imzalanarak karşılıklı yarar sağlayan işbirliği kuruldu. Türkmenistan Cumhuriyeti ile ilişkilerin güçlendirilmesine özel önem veren büyük Lider ekim1994’te Türkmenistan’a resmi bir ziyarette bulundu. Buna karşılık olarak, Türkmenistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Saparmurad Niyazov Mart 1996’da Bakü’ye resmi bir ziyarette bulundu.
     

*

Ulu Önder konuşmalarında Türk dünyasının güçlenmesine ve gelişmesine dair söylemiştir: “Bugün gerçekten şunu belirtmek isterim ki, halklarımız yüzyıllardır yakın dosttur. Biz aynı kökten geliyoruz, tek dilli halkız. Ulusal geleneklerimiz birbirine çok yakın, benzerdir. Dolayısıyla tüm bunlar, henüz bağımsız olmadığımız, hatta ayrı devletlerin esareti altında yaşadığımız dönemlerde bile milletlerimizi birbirimizden ayırmadı, aksine bizi birbirimize bağladı ve birbirimize daha yakın temas halinde tutmamızı sağladı. Artık milletlerimiz bağımsızlığını kazandıktan, dünyada bağımsız bir devlet olarak tanındıktan sonra, tarihi gelenekler temelinde, o  temeller üzerinde ilerlemeli ve gelişmeliyiz.”
     

*

Ülke liderliği sırasında Türk devletleriyle her zaman dostane ilişkiler kuran ve Türk dünyasının birliğine özel önem veren Büyük Önder, Azerbaycan’daki petrol yataklarının işletilmesi için oluşturulan uluslararası konsorsiyuma aktif olarak katılmaya çalıştı. Hazar Denizi’nin sektörü. Azerbaycan’ın yabancı petrol şirketleriyle (“Azeri-Çırak-Güneşli”) ilk sözleşmeyi imzaladığı 1994 yılında Türkiye’nin (TPAO şirketi) payı yüzde 1,75’ti. Bunun nedeni ise Türk şirketinin sözleşme görüşmelerine geç katılması ve Batılı yatırımcılara göre daha yavaş olmasıydı. Ancak daha sonra Haydar Aliyev, projede Azerbaycan’ın payı pahasına Türkiye’ye yüzde 5 daha tahsis etme kararı aldı, yani kendi payını Türkiye’nin payına ekledi. Sonuç olarak Türkiye, “Yüzyılın Anlaşması”nın önemli katılımcılarından biri oldu.
     

*

Azerbaycan’ın 1996 yılında imzaladığı en büyük ikinci sözleşme olan Şahdeniz projesinde Türkiye’ye yüzde 9 oranında daha fazla pay ayrıldı. Türkiye, Azerbaycan’ın ayrı petrol ve doğal gaz projelerinin toplam yüzde 35’ini aldı. Büyük Lider’in Hazar Denizi’ni Türk devletlerini birleştiren bir unsur olarak görmesi ve enerji kaynakları alanında iş birliğine son derece değer vermesi tesadüf değildir. Ekonomik ilişkilerin genişlemesinin Azerbaycan-Türkiye ilişkilerine bazı siyasi avantajlar sağladığına inanıyordu. Ulu Önder’e göre bu boru hattı projesinin hayata geçirilmesi, Türk ekonomisinin canlanmasında, yeni istihdam yaratılmasında, halkımızın bir araya gelmesinde önemli rol oynamalı. Haydar Aliyev’in bu ortaklığa en büyük katkısı Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattıyla ülkemizin enerji kaynaklarının Türkiye üzerinden dünyaya açılması oldu. Bakü-Tiflis-Ceyhan ana ihraç petrol boru hattına ilişkin bildirinin 29 Ekim 1998’de Ankara’da imzalanması, Haydar Aliyev’in Türk dünyasına yaptığı önemli bir tarihi hizmettir.
     

*

Bu ödül Ankara’da takdim edildiğinde Ulu Ondar, Atatürk’ü şu şekilde değerlendirdi: “Mustafa Kemal Atatürk, insanlık tarihinin ve 20. Yüzyılın en büyük şahsiyetlerinden biridir.” Kurtuluş Savaşı’nı kazanarak ve Türkiye Cumhuriyeti’ni kurarak Türk milletine büyük bir yol açmıştır. Türkiye, Atatürk’ün fikirlerine sadık kalarak 76 yıldır bu yolda yürümüş ve büyük başarılara imza atmıştır. Kardeş Azerbaycan halkı, Atatürk’ün kişiliğine ve onun fikirlerine bıraktığı değerli mirasa büyük saygı ve hürmetle yaklaşmaktadır. Atatürk’ün dehası ve bilgeliği bizler için ilham kaynağıdır. Ulu Önder, Türk dünyasının büyük lideri Atatürk’ün devlet kurma deneyimine her zaman büyük değer vermiş ve onun mirasını incelemeyi ve tanıtmayı önemli görmüştür. Bu amaçla 2001 yılında Bakü’de Atatürk Merkezi’nin kurulmasına ilişkin Kararnameyi imzalarken Haydar Aliyev şunları kaydetti: “Atatürk’ün hayatını ve faaliyetlerini sürekli incelemek gerekiyor. Atatürk Merkezimiz bunları yapacak. Atatürk’ün şu sözleri: Azerbaycan’da bugüne kadar bilinmeyen yönlerini ortaya çıkaracak bu fikirlerin yayılması, yayılması ve kullanılması alanında birçok çalışma yaptım.
   

*

Çünkü Türkiye’nin Akdeniz’deki Ceyhan limanına giden ana ihraç petrol boru hattının inşası, Ulu Önder’in karmaşık jeopolitik koşullar altında esnek diplomasisi ve dünya güçleri ve petrolle yapılan gergin müzakereler sayesinde mümkün oldu. Devler, “Şüphesiz ki bu hattı Ceyhan’a yapmak en büyük arzum. Bunu ortadan kaldırmak sadece bana bağlı değil. Konsorsiyumda 11 yabancı petrol şirketi var. Ama zamanı geldiğinde her şeyi çözeceğiz” dedi. Söz konusu. 13 Kasım 1996’da Türk gazetecilerle röportaj. Onun doğrudan faaliyeti sonucunda Azerbaycan ile Türkiye arasındaki işbirliği yeni bir aşamaya girdi, zenginleşti ve gelişti. Haydar Aliyev Türk devletlerinin işbirliği için çalışıyor, bölgesel siyasette söz sahibi olmaları için harekete geçti. Ulu Önder konuşmasında şunları kaydetti: “Biz tek köklü bir milletiz. Tarihimiz bir, dilimiz, dinimiz bir. Dolayısıyla tarihimiz, milli kökenimiz, geleneklerimiz bizi birbirimize sıkı sıkıya bağlıyor. Yüzyıllar boyunca tarihin sahnesinde birbirimizden ayrıldık, ayırmaya çalıştılar ama başaramadılar.” Halkımız bu hasreti yaşadı ve sonunda kavuştu. Artık hiçbir güç bizi ayıramayacak. Türk ordusunun 1918 yılında Azerbaycan’ın Bakü kentine varması ve Azerbaycan’ın Taşnak saldırısından kurtarılması her Azerbaycanlının gönlünde bir örnektir.
     

*

Şair, yazar-edebiyat eleştirmeni, sosyal ve politik şahsiyet Oljas Süleymenov, Büyük Önder’in bu hizmetini çok takdir etti: “Haydar Aliyev, ben sana her zaman büyük saygıyla davrandım ve sana büyük saygıyla davranacağım. Çünkü bir insan olarak, bir devlet adamı olarak sizin tüm eski Sovyetler Birliği için, Azerbaycan halkı için, yeryüzündeki tüm Türk halkları için değerinizi biliyorum. ...Bağımsızlığın oluştuğu bu zor dönemde, ulusların sizin gibi üst düzey profesyoneller, boşuna emek vermiş insanlar tarafından yönetilmesi çok önemlidir. Çünkü böyle bir fırsat milletlere belki bin yılda bir sunulur ve kaçırılamaz. Milletin bu dönemden güçlenerek çıkması ve sonraki nesillerin bağımsız, tam anlamıyla özgür ve ünlü insanlar haline gelmesi için kullanılmalıdır. Haydar Aliyev, sizin gibi liderlerin hizmeti bundan ibarettir. “Yeniden yapılanmaya aşık olan” SSCB liderliği, profesyonelleri uzaklaştırdı ve yeni devletlerin kaderini acemilere ve kitlelere bıraktı. Tacikistan, Özbekistan, Kırgızistan, Moldavya, Gürcistan, Azerbaycan, Çeçenya... Yüzbinlerce insan öldürüldü, milyonlarca insan vatanından oldu. Eminim ki Haydar Aliyev 1980’lerin sonu ve 1990’ların başında Azerbaycan’ı yönetmeye devam etseydi ne Ermenistan-Azerbaycan çatışmasına ne de Sumgait olaylarına izin vermezdi. Ocak 1990’da General Varennikov’un tankları Bakü’ye girmedi. Karabağ 1992-1993 savaşında kaybedilmeyecekti.”
     

*

Azerbaycan-Türkiye ilişkilerinin gelişmesini teşvik eden en önemli olayı, Bakü’de Atatürk Merkezi’nin kurulmasını belirtmekte fayda var. 9 Mart 2001’de Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de Atatürk Merkezi’nin kurulmasına ilişkin kararnameyi imzaladıktan sonra, 10 Nisan 2004’te merkezin açılış töreninde Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in konuşması, merkezin önemini, hedeflerini açıkça ortaya koydu. Merkezin görevleri ve görevleri: “Haydar Aliyev, Türk dünyasının büyük lideridir. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün Türk milletinin tarihinde işgal ettiği önemli yer dikkate alınarak, Atatürk’ün mirasını, Türk halkını ve kültürünü daha fazla araştırmak ve tanıtmak amacıyla 9 Mart 2001 tarihinde Azerbaycan’da Atatürk Merkezi’nin kurulmasına ilişkin kararnameyi imzaladı. Atatürk Merkezi’nin kurucusu ve ilk onursal başkanı Haydar Aliyev, bu belgeyi imzalayarak Azerbaycan ile Türkiye arasındaki tarihi ilişkilerin ne kadar yakın olduğunu bir kez daha ortaya koydu. Bu merkezin temel görevi, Mustafa Kemal Atatürk’ün Türk dünyasındaki yeri ve rolünü, Türkçe konuşan halkların tarihini ve kültürünü temelden incelemek ve bu halkların zengin mirasını tanıtmaktır.
     

*

Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisinin muhabiri, Azerbaycan Atatürk Merkezi Başkanı Nizami Jafarov, büyük tarihi şahsiyetin Türk dünyası ile ilgili eserleri, ortaya koyduğu fikirler üzerine araştırmalar yapan Onurlu Bilim Adamı Profesör Nizami Jafarov ve dile getirdiği görüşleri şöyle aktarıyor: “Haydar Aliyev, Azerbaycan’ın Türk dünyası olup, özellikle bağımsız Türk devletleriyle ilişkilere ilişkin ayrıntılı bir program vermiş olup, esas olarak aşağıdakileri içermektedir:
- Azerbaycan’ın ekonomik, siyasi ve sosyal sorunlarının çözümünde Türk dünyasının imkanlarını kullanmak;
- Türk dünyasının güçlerini birleştirmek, herhangi bir Türk devletinin (özellikle uluslararası) sorunlarının çözümünde Türk dünyasının ortak hareket etmesini sağlamak;
- Türk dünyasının uluslararası itibarını daha da güçlendirmeye çalışmak ve bunun için her bağımsız Türk devletinin imkanlarından yararlanmak vb.
     

*

Türk dünyası ülkeleriyle kurulan uluslararası ilişkilerin bilimsel-teorik ve tarihi açıdan önemli olduğunu her zaman vurgulayan Ulu Önder, Türk dili konuşan halkların kültürel çabalarını birleştiren uluslararası bir kuruluş olan TÜRKSOY’un faaliyetlerine de özel önem verdi. Ülkeler. Bilindiği üzere bu örgüt, Türk devletlerinin kültür bakanlarının 1992 yılında İstanbul ve Bakü’de vardığı anlaşmaya dayanarak kurulmuştur. Kurulduğu günden bu yana TÜRKSOY’un faaliyetleri Haydar Aliyev’in dikkatini çekmiş, Azerbaycan’ın Türk halkıyla samimi ilişkilerine değer vererek kültür alanında işbirliğinin yaygınlaştırılmasını sağlamak amacıyla TÜRKSOY’un faaliyetlerinin geliştirilmesi yönünde tavsiyelerde bulunmuştur. Dünyada devam eden entegrasyon süreçlerinin bir parçası olarak devletler. TÜRKSOY’un kuruluşunun başlangıcında örgütün faaliyetlerinin ana ağırlık merkezi Türkiye Cumhuriyeti’nin üzerindeyse, 1994-1995’ten itibaren durum nispeten eşit hale geldi, yani ağırlık merkezi de Türkiye Cumhuriyeti’nin üzerine düştü. Diğer Türk cumhuriyetleri, özellikle Azerbaycan. Bu, Ulu Önder’in tüm Türk devletleri arasında kültür alanında çok taraflı işbirliğini geliştirmeye yönelik girişimleri ve bu yönde alınan tedbirlerle ilgiliydi.
     

*

Şu anda Büyük Lider’in bu siyasi rotası Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından başarıyla sürdürülmekte ve Türk Dünyası Devletlerinin birlik, kardeşlik ve dayanışması yönündeki yoğun ve yorulmak bilmez faaliyeti meyvelerini vermektedir. Cumhurbaşkanı, Türk dili konuşan ülkelerin devlet başkanlarının 10’uncu zirve toplantısında da bu konuyu şöyle ifade etti: “Türk dünyası büyük bir dünyadır. Bir zamanlar Türk dünyasının ayrılmaz ve kadim toprağı olan Zengezur bölgesinin Azerbaycan’dan koparılarak Ermenistan’a devredilmesi sonucunda Türk dünyası arasındaki coğrafi bağlantı ortadan kalkmıştır. Haritaya bakarsak, eğer o tarihi haksızlık yapılmasaydı, bugün coğrafi olarak birleşik Türk dünyası yaşanırdı. Ancak bizi birleştiren sadece coğrafi koordinatlar değildir, akrabalığımızdır, ortak geçmişimizdir, bugünümüzdür.
     

*

Ülkelerimiz yaklaşık yirmi yıldır bağımsız devletler olarak yaşıyor. Bu dönemde ülkelerimiz güçlendi, şekillendi, devletliğimizin temelleri atıldı. Bugün nasıl büyük ve güçlü Türkiye bizi güçlendiriyorsa, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan gibi ülkeler de Türkiye’yi güçlendiriyor. Gücümüz birliğimizdendir. Bu birliği her alanda daha da güçlendirmek için çalışmalıyız.” Böylece Büyük Lider, Cumhurbaşkanı, muzaffer Başkomutan İlham Aliyev’in belirlediği siyasi rotayı başarıyla sürdürmek, Azerbaycan’ı emin adımlarla zaferlere taşıdı ve hâlâ da götürüyor. Dış politikasında her zaman devletinin ulusal çıkarlarına değer veren Cumhurbaşkanımız, halkın Milli Lideri Haydar Aliyev’in değerli bir takipçisi olarak, halkın güveni ve gücüyle Ermenistan’ı mağlup etmeyi ve köşeye sıkıştırmayı başarmıştır. Cesur ordu, kayıp topraklarımızı geri getirmeyi ve tarihi adaleti yeniden sağlamayı başardı. . 44 gün süren Vatanseverlik Savaşı sonucunda kazanılan zafer, Ulu Önderimizin kurduğu vizyoner politikaya dayanmaktadır ve bu savaşta Türk kardeşlerimizin desteği büyüktür. Bu desteğin bir sonucu olarak, 12 Kasım 2021 tarihinde İstanbul’da düzenlenen Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi VIII. Zirvesi’nde Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e Türk Dünyası Yüce Nişanı takdim edildi. Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları Konseyi’nin bu konuyla ilgili aldığı kararda şöyle deniyor: “Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Başkomutan Başkomutan İlham Aliyev Ekselansları İlham Aliyev’in önderliğinde, Cumhuriyetin toprakları Azerbaycan’ın işgalden kurtarılması ve toprak bütünlüğünün yeniden sağlanması, Türk birliğine önemli katkı sağlamış ve bölgede sürdürülebilir barış ve istikrarın sağlanmasına, Cumhurbaşkanının önerisiyle Devlet Başkanları Konseyi tarafından başlanmıştır. Recep Tayyip Erdoğan, İlham Aliyev’i “Türk Dünyasının En Yüksek Nişanı” ile büyük bir onurla onurlandırma kararı aldı.
     

*

Haydar Aliyev’in doğrudan girişimiyle Azerbaycan ile Türkiye arasındaki edebi ve kültürel ilişkiler üst düzeyde geliştirildi. Yayınevleriyle ortak işbirlikleri, kütüphaneler arası ilişkiler, şiir yarışmaları, muğam şenlikleri, iki ülkenin ortak düzenlediği uluslararası konferanslar, yazar ve şairlerin kongrelere karşılıklı katılımı, Türk sanat ustalarının Bakü’ye ziyaretlerinin düzenlenmesi vb. Etkinlikler Türkiye-Azerbaycan kültürel ilişkilerinin güçlendirilmesi açısından önem taşıyor.
     

*

12 Haziran 2023, 15 Haziran Ulusal Kurtuluş Günü ve Şuşa Deklarasyonu’nun imzalanmasının 2. Yıl dönümü arifesinde Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Azerbaycan Cumhuriyeti’ne ziyareti. Tarihi, siyasi yapısı ve manevi değerleri açısından her iki ülke için de önem taşıyan ziyaret, Türkiye Cumhurbaşkanı’nın 28 Mayıs’ta yeniden seçilmesinin ardından yabancı bir ülkeye yaptığı ilk ziyaret olma özelliği taşıyor. Seçimlerden hemen sonra her iki cumhurbaşkanının birbirlerinin ülkelerini ziyaret etmesi Azerbaycan ve Türkiye’de yıllardır devam eden bir devlet geleneğidir. Bu gelenek de Ulu Önderimizin Azerbaycan ile Türkiye arasındaki dostluk ve kardeşlik ilişkilerinin güçlendirilmesine hizmet eden faaliyetlerinin bir sonucudur.
     

*

Geçtiğimiz günlerde 24 saatten kısa bir sürede gerçekleştirilen yerel terörle mücadele operasyonu sonucunda Azerbaycan topraklarına yasadışı olarak yerleşen Ermeni ordusu teslim oldu. Büyük bir gururla söyleyebiliriz ki, devletimizin onurunu yüksek tutan Cumhurbaşkanımızın kararlılığı ve şanlı ordumuzun yiğitliği sonucunda ayrılıkçılar beyaz bayrak kaldırarak devletimizin toprak bütünlüğünü tanımak zorunda kalmışlardır.
     

*

Konuşmasında Azerbaycan’da olmaktan ve Azerbaycan’la dayanışma içinde bulunmaktan duyduğu memnuniyeti dile getiren Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, şunları kaydetti: “Azerbaycan meşru ve meşru mücadelesine ne yazık ki gereken cevabı bulamadı. İkinci Karabağ savaşından sonraki son üç yılda defalarca dile getirdiği meşru kaygıları, bunun sonucunda egemen topraklarında terörle mücadele önlemlerini uygulamaya zorlandı. Sivillerin haklarına yüksek hassasiyet gösterilerek bu tedbirlerin çok kısa bir sürede başarıyla tamamlanması bizim için gurur kaynağı oldu.”
     

*

Dolayısıyla Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünün Türkiye tarafından teyit edilmesi, iki kardeş ülke arasındaki mevcut işbirliğinin derinleştirilmesi, bölgede barış, istikrar ve refahın yaratılması her iki devletin dış politikasının öncelikli yönlerinden biridir. Bu aynı zamanda Büyük Liderin Azerbaycan-Türkiye kardeşliği, Türk dünyasının birlik ve beraberliği konusundaki görüşlerinin Sayın Cumhurbaşkanımız İlham Aliyev’in siyasi faaliyetlerinde de teyit edilmesi ve her alanda katkı sağlanması anlamına gelmektedir. Azerbaycan-Türkiye sarsılmaz kardeşliği ve kapsamlı işbirliği, 2020 yılındaki 44 gün süren Vatan Savaşı’nda kendini parlak bir şekilde gösterdi. Kardeşliğimizin açık örneklerinden biri, işgalden kurtarılan kadim Şuşa kentinde kazanılan tarihi zaferin ardından 15 Haziran 2021’de imzalanan Azerbaycan ve Türkiye Cumhurbaşkanları arasındaki ittifak ilişkilerine ilişkin Şuşa Deklarasyonu’dur. Bu deklarasyonla ülkelerimiz arasındaki ittifak ilişkileri yeni, en üst düzeyde stratejik ortaklığa yükseltilmiştir.
     

*

Yaşasın Azerbaycan!  Yaşasın Türkiye-Azerbaycan dostluğu! Yaşasın Türk Dünyası!

Yeni Azerbaycan Partisi, Bölgesel Parti başkanı 
dos. Sultanali Gurbanov
Adres: Sabail Üzeyir Hacıbeyli 68, ADPU